Stowarzyszenie Kurka Wodna zostało wymyślone przeze mnie i moją koleżankę Natalię Szyszko 8 lat temu. Ja jako socjolożka zajmuję się stroną społeczną, Natalia, związana z ochroną środowiska, stroną merytoryczną. Ponieważ znamy i przyjaźnimy się już ponad 30 lat, postanowiłyśmy połączyć siły, by dotrzeć do ludzi z edukacją ekologiczną opartą o rzetelne dane naukowe i zainteresować ich tym. To był czas, kiedy temat ochrony środowiska, ekologii dużej części społeczeństwa kojarzył się negatywnie, dużo mówiło się o ekoterroryzmie.
Zależało nam na tym, by prowadzić działania angażujące społeczność lokalną, chcieliśmy zaoferować coś, co będzie korzystne bezpośrednio dla ludzi i poprzez to będą mogli dostrzegać też korzyści związane szerzej z tematem ochrony środowiska. Takie działania, krok po kroku wdrażaliśmy, na początku z wieloma błędami. W tym czasie każdy z nas pracował jeszcze w innym miejscu, stowarzyszenie było działaniem społecznym.
Pierwsze działania były związane z promocją bioróżnorodności. Organizowaliśmy spotkania dla mieszkańców, pikniki sąsiedzkie, które były związane z wymianą roślin, kuchnią społeczną. Organizowaliśmy spotkania, prelekcje, wydawaliśmy poradniki i materiały edukacyjne. Powstała także terenowa gra miejska „Dzikie Katowice”, którą cały czas realizujemy w ramach różnych wydarzeń.
Cały czas poszukiwaliśmy sposobu, by móc zaoferować mieszkańcom coś, co jest trwałe i stałe, nie będzie tylko działaniem projektowym. W ten sposób 3 lata temu otworzyliśmy sklep społeczny w Katowicach i to okazało się być punktem zwrotnym dla naszych działań. Sklep nazywa się „Tyle tego”, mieści się przy ul. Morcinka 3a. Jest naszym wkładem w gospodarkę cyrkularną. Można do nas przynieść rzeczy, które trafiłyby na śmietnik a my dajemy im drugie życie. Część tych rzeczy znajduje nowych nabywców, część trafia w inne miejsca, do osób potrzebujących albo na warsztaty. Przez te trzy lata działania sklep zyskał bardzo dużo zwolenników,
Otrzymując tak dużo różnych rzeczy, cały czas zastanawialiśmy się, jak można by je inaczej spożytkować. Marzył nam się warsztat społeczny. Na początku tego roku, przy Plebiscytowej 15 w Katowicach, udało nam się stworzyć taką przestrzeń wspólnie z Fundacją Bobrowe Żeremia. Trafia tam wiele rzeczy od naszych darczyńców, które nie mogą trafić na sprzedaż, ale mają swoją wartość jako materiał do przerobienia na coś innego. Mamy tam do dyspozycji 200 metrów kwadratowych, gdzie zmieści się kilka pracowni a zainteresowani mogą robić tutaj to, czego często nie da się zrobić w domu z powodu choćby braku miejsca i warunków, np. renowację krzesła. Prowadzimy tam pracownię recyklingu plastiku, niebawem powstanie też pracownia ceramiczna, będą drukarki 3D. Chodzi nam o to, by mieszkańcy miast, zwłaszcza młodsi mieli możliwość nauczenia się umiejętności, które trochę zanikają.
Recykling plastiku jest jednym z głównych filarów naszego działania. Pracownia przy Plebiscytowej jest chyba jedynym takim miejscem w Polsce. Na niewielkiej, ważącej ok. 50 kg wtryskarce pokazujemy, jak przebiega recykling tworzyw sztucznych i jak przetwarza się go na skalę przemysłową. Pokazy i szkolenia realizujemy na terenie całej Polski, od Gdańska po Kraków. Uczestnicy naszych warsztatów mogą z przyniesionych przez siebie odpadów plastikowych tworzyć zupełnie nowe przedmioty o wyjątkowym, nietypowym dizajnie. Przy tej okazji mogą zobaczyć, co się dzieje z zawartością żółtych pojemników, które zapełniamy plastikiem każdego dnia. Edukacja na temat zanieczyszczenia odpadami i w ogóle segregacji odpadów cały czas jest bardzo potrzebna, bo wiele osób, nie do końca wiedząc, co dzieje się z tym, co segregują, zniechęca się do tego.
Maszynę do recyklingu plastiku pozyskaliśmy w ramach wygranej w konkursie „Śląska przestrzeń innowacji”, najpierw testowaliśmy taką pracownię recyklingową w Radlinie przez rok. Dzięki temu projektowi staliśmy się częścią międzynarodowej inicjatywy, która łączy już ponad 1000 organizacji zajmujących się edukowaniem o plastiku. Na świecie ta inicjatywa nazywa się po prostu: Plastic, my nazywamy się Cenny plastik i próbujemy wdrażać te działania w Polsce na takich warunkach, jakie są możliwe pod kątem ustawowym.
Magdalena Janosz
Kontakt ze Stowarzyszeniem: https://kurkawodna.org/
