Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji pomaga zmieniać postawy społeczne wobec osób chorujących psychicznie. Działania mające na celu zmniejszanie stygmatyzacji osób chorujących psychicznie ciągle jeszcze nie przynoszą zadowalających rezultatów – pisze Joanna Chatizow, prezes Stowarzyszenia.
Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji im. dr. Dariusza Wasilewskiego powstało, by zapobiegać stygmatyzacji i wykluczeniu społecznemu osób chorujących psychicznie. Jeszcze końcem XX wieku dla 76% polskiego społeczeństwa choroba psychiczna była problemem wstydliwym i ukrywanym przed ludźmi. Brakowało empatii, poszanowania praw jednostki a przede wszystkim podstawowej wiedzy na temat zaburzeń psychicznych.
Z inicjatywy osób zajmujących się zdrowiem psychicznym i ówczesnego przewodniczącego ds. Walki z Depresją przy Ministrze Zdrowia dr. n. med. Dariusza Wasilewskiego, 27 listopada 2003 r. zostało zarejestrowane Stowarzyszenie „Aktywnie Przeciwko Depresji” (SAPD). Jako zakres działalności stowarzyszenia jego założyciele wskazali: szerokie informowanie społeczeństwa o tym, czym jest depresja, jak przebiega i jak jest leczona; szerzenie wiedzy o dostępnych metodach leczenia chorób psychicznych; kształtowanie zachowań korzystnych dla zdrowia psychicznego; wpływanie na politykę zdrowotną państwa w zakresie leczenia chorób psychicznych a także wszelka pomoc osobom cierpiącym na depresję i ich rodzinom.
Pierwszym dużym działaniem SAPD była organizacja w 2004 r. Ogólnopolskiego Dnia Walki z Depresją, który decyzją ówczesnego ministra zdrowia został ustalony na 23 lutego. W tym samym roku członkowie stowarzyszenia włączyli się także w obchody Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom.
W kolejnych latach działania Stowarzyszenia koncentrowały się na zagadnieniach dotyczących innego aspektu zaburzeń związanych z depresją. W 2005 r. był to cykl inicjatyw związanych z chorobą afektywną dwubiegunową, rok później związkom między depresją a chorobami somatycznymi, w kolejnych latach koncentrowaliśmy się na lęku, depresji u ludzi w podeszłym wieku, bólowi, bezsenności i seksowi w depresji, zaburzeniom afektywnym dwubiegunowym, lekom w depresji czy depresji kobiet. Cyklom wykładów otwartych, konferencjom naukowo-szkoleniowym i programom edukacyjnym od 2008 roku towarzyszyły Charytatywne Koncerty Pogodne, do których zapraszani byli najwybitniejsi polscy artyści.
Od 2010 r. z ramienia European Depression Association, którego SAPD jest członkiem i przedstawicielem w Polsce, organizujemy Europejski Dzień Walki z Depresją. Corocznie w ramach obchodów odbywają się uliczne akcje informacyjne, konferencje prasowe, konferencje i warsztaty dla lekarzy. Dzięki wsparciu darczyńców SAPD wydało ponad 1 mln publikacji na temat depresji i zdrowia psychicznego. Od 2017 roku Stowarzyszenie prowadzi także grupy wsparcia dla osób z depresją i chorobą afektywną dwubiegunową a w czasie pandemii COVID-19 zaangażowało się w pomoc osobom doświadczających trudności emocjonalnych związanych z przymusową izolacją i lękiem przed koronawirusem.
Stowarzyszenie włącza się także w organizację wydarzeń promujących zdrowie psychiczne, m.in. ogólnopolskich akcji społecznych np. w kampanii „Twarze depresji. Nie oceniam. Akceptuję” (6 edycji) czy kampanii „Wstydliwe choroby. Pokonajmy tabu”, „Pokonaj lęk – choroby neurologiczne i psychiczne”, „Neurologia i Psychiatria – liczy się czas”, „W trosce o każdego pacjenta”. Corocznie wręczany jest także dyplom „Aktywny w walce z depresją” osobom i firmom, które aktywnie włączają się w działania przyczyniające się do popularyzacji tematu depresji.
Obecnie, idąc z duchem czasu, organizujemy kampanie edukacyjne w social mediach, zapraszając do współpracy ekspertów z różnych dziedzin. W ostatnich latach naukowcy zwrócili uwagę na znaczenie osi mózgowo-jelitowej w zaburzeniach psychicznych oraz wpływ mikrobioty na zdrowie i samopoczucie. Mamy więc za sobą kampanie „Psychobiotyki – przez żołądek do mózgu”, Nastolatek w stresie”, „Sprawa Wielkiej Wagi” czy ostatnia „Zdążyć przed depresją” czyli o znaczeniu profilaktyki w zaburzeniach psychicznych.
W październiku rozpoczynamy kolejną akcję mającą na celu zwrócenie uwagi na chorobę otyłościową i jej powiązanie z depresją. A od stycznia rusza grupa terapeutyczna dla osób z depresją oraz ich rodzin i bliskich, która odbywać się będzie pod naszym patronatem.
Staramy się też publikować materiały edukacyjne, których nigdy nie jest za wiele. Te i inne działania mające na celu zmniejszanie stygmatyzacji osób chorujących psychicznie, podejmowane przez SAPD i inne organizacje pozarządowe, ciągle jeszcze nie przynoszą zadowalających rezultatów, choć z roku na rok w społeczeństwie wzrasta nieco wiedza na temat zdrowia psychicznego i chorób psychicznych. W 2005 r. dostateczne poinformowanie w tym temacie deklarowało 27%, w 2008 r. – 33%, w 2012 r. już 45% pytanych. Nadal jednak w zakresie edukacji a zwłaszcza równego traktowania osób, które chorowały psychicznie i leczyły się w szpitalu psychiatrycznym, wiele pozostaje do zrobienia.
Joanna Chatizow, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Aktywnie Przeciwko Depresji
O SAPD:
Ze strony internetowej https://depresja.org/pliki-do-pobrania/ można pobrać broszury i ulotki na temat zdrowia psychicznego.
Informacje o Stowarzyszeniu „w liczbach” można znaleźć w prezentacji: https://depresja.org/wp-content/uploads/2022/10/SAPD.pdf
