– Staramy się otworzyć nowy rozdział w obronie i promowaniu praworządności w UE, powiedziała Vera Jourova, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej. – Rzeczywiście, w naszym zestawie narzędzi mamy możliwość rozwiązania już istniejących poważnych problemów naruszenia prawa UE i systemowego naruszenia praworządności, o którym mowa w art. 7, oraz postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego (…) Ale ten nowy rozdział dotyczy wczesnego wykrywania i możliwego zapobiegania (naruszeniom praworządności – red.), w przypadku, gdy zauważamy negatywne tendencje w poszczególnych państwach członkowskich”.
Unijny komisarz ds. sprawiedliwości Didier Reynders podczas konferencji prasowej prezentującej raport powiedział, że po raz pierwszy przedstawiamy opis dotyczący praworządności w każdym z państw członkowskich. Viera Jourova dodała, że wsłuchując się w głosy Polski i Węgier Komisja porównała wszystkie systemy.
Aneks dotyczący Polski liczy 25 stron. KE przypomina w nim, że reformy wymiaru sprawiedliwości prowadzone w Polsce od 2015 r. budzą obawy w kwestii naruszania praworządności.
– „Reformy, które miały wpływ na Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy, sądy powszechne i Krajową Radę Sądownictwa i prokuraturę, zwiększyły wpływ władzy wykonawczej i ustawodawczej na wymiar sprawiedliwości, a tym samym osłabiły niezależność sędziów”. Ta ocena stała także za wszczęciem w 2017 r. przeciw Polsce procedury z art. 7 unijnego traktatu. KE zwraca także uwagę na obawy dotyczące niezależności Centralnego Biura Antykorupcyjnego i połączenia stanowiska prokuratora generalnego z ministrem sprawiedliwości. W kwestii pluralizmu mediów, KE pisze, że polskie ramy prawne opierają się zarówno na gwarancjach konstytucyjnych i prawodawstwie sektorowym, ale podkreśla obawy dotyczące Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz ograniczania jej roli przez Radę Mediów Narodowych.
W swoim pierwszym orędziu o stanie Unii na początku tego miesiąca przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podkreśliła znaczenie praworządności dla podstawowych zasad UE.
– Praworządność pomaga chronić ludzi przed rządami potężnych. Jest gwarantem naszych najbardziej podstawowych praw i wolności na co dzień” – powiedziała.
