Kiedy siedem lat temu przygotowywaliśmy się do założenia fundacji, wiedza o edukacji domowej (ED) była w Polsce dość nikła. Z tej formy nauczania korzystało jeszcze niewiele osób, choć zgodnie z przepisami, była ona możliwa. Celem Fundacji Edukacji Domowej było wsparcie rodzin w ED, które bezskutecznie poszukiwały wiedzy na ten temat w sieci i placówkach edukacyjnych. Postanowiliśmy, że przygotujemy rzeczowe materiały, instrukcje i poradniki pomagające przejść na ten tryb nauczania, udostępnimy wzory dokumentów aplikacyjnych, będziemy łączyć uczniów, rodziców i placówki oświatowe w sprawnym funkcjonowaniu tego systemu. Bardzo szybko zaczęły trafiać do nas osoby poszukujące informacji, zaczęto kontaktować się z nami, dzwonić i pisać.
Każdy, kto rozważał edukację domową dla swojego dziecka na początku ma wiele pytań: Czy to dla mnie, jak to wygląda, jak to zorganizować. Te siedem lat temu był duży problem ze znalezieniem szkół przyjaznych edukacji domowej. Założyliśmy więc katalog takich szkół, które zgłaszali ich pracownicy i rodzice. Obecnie liczy on ponad 150 placówek. Podejmowaliśmy współpracę z tymi szkołami, współpracowaliśmy też z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, które zgodnie z przepisami musiały wydać opinię dziecku, które rodzice chcieli uczyć w domu.
Z czasem zaczęliśmy organizować warsztaty i webinaria dla uczniów w ED, ich rodziców a także szkolenia dla szkół o tym, jak wdrażać edukację domową i wspierać rodziny, które wybiorą taką formę nauczania dla swoich dzieci. Naszą misją było też obalanie mitów związanych z ED. Teraz wiedza na ten temat wzrosła, ale mity wciąż są powielane.
Edukacja domowa bardzo się rozwinęła podczas pandemii, kiedy wielu rodziców zaczęło szukać alternatyw do stacjonarnej edukacji, by zapewnić swoim dzieciom bezpieczną naukę. W tym czasie przed edukacją domową stanęło wiele wyzwań, choćby wielomiesięczne kolejki do poradni po opinię. Zaczęliśmy wtedy apelować do rządu o zniesienie tych ograniczeń i udało nam się to. Obowiązek opinii dla dziecka w ED został zniesiony, podobnie jak rejonizacja, zwiększono nawet finansowanie. W ślad za tym szkoły zaczęły zwiększać ofertę dla uczniów w ED. To była już nie tylko samodzielna edukacja, ale też konsultacje przed egzaminami, zajęcia dodatkowe czy wsparcie dla rodzin.
W czasie pandemii zainteresowania realizowaniem obowiązku szkolnego poza szkołą bardzo się spopularyzowało. Przed pandemią uczniów w ED było w całej Polsce kilka tysięcy. Między 2021 a 2023 rokiem liczba ta wzrosła z 19 947 do 42 329 osób a we wrześniu 2024 roku nowy rok szkolny w ED na różnych poziomach rozpoczęło 57 798 osób. W skali kraju nadal jest to jednak mały procent całej szkolnej populacji.
Nasza Fundacja cały czas lobbuje za rozwiązaniami, które przyniosą stabilność tej formie nauczania, bo ostatnie lata pokazały, że ciągle jej nie ma. O ile rodzice, których dzieci uczą się w klasycznej edukacji klasowo-lekcyjnej nie muszą bać się nadmiernie , że nagle zmieni się prawo związane z edukacją, o tyle rodzice dzieci w ED takiej stabilności nie mają.
Dlatego od czasu próby wprowadzenia lex-Czarnek prowadzimy aktywne działania lobbujące za korzystnymi dla tego typu edukacji przepisami. Rozmawiamy z wieloma osobami, jeździmy na spotkania z posłami i z ministerstwem, współpracujemy też z Zespołem Parlamentarnym do Spraw Edukacji Domowej. Bardzo nam zależy na tym, by rodziny dzieci w ED poczuły wreszcie, że ich wybór jest bezpieczny i nie będzie trzeba za chwilę czegoś zmieniać.
Trzeba przyznać, że jest to jeden z najbardziej intensywnych i wymagających obszarów naszej pracy. By mieć argumenty do rozmów, prowadzimy szeroko zakrojone badania obszaru edukacji domowej i publikujemy podsumowujące je raporty. Obecnie prowadzimy także sondaż społeczny na temat ED w którym pokładamy duże nadzieje, bo dowiemy się, co o tej formie nauczania myślą osoby niezwiązane z tym obszarem czy w ogóle z edukacją. Mamy nadzieję na korzystne i stabilne rozstrzygnięcia. Bardzo na nie czekamy.
Gabriela Letnovska wiceprezeska Fundacji
Informacje o Fundacji i baza wiedzy o ED znajduje się na stronie: https://domowa.edu.pl
Link do sondażu nt. edukacji domowej: https://domowa.edu.pl/sonda-spoleczna-nt-edukacji-domowej/
